"Eindelijk heb ik rust gevonden." Maria (23) voerde een lange strijd om uit te vinden wie haar donorvader is. Haar moeder koos destijds voor een bekende donor, maar hij bedacht zich en wilde toch anoniem blijven. Ze vocht het aan, met succes.
"De laatste weken had ik wel het gevoel: dit komt goed, ik kom er ooit wel achter. En dat bleek dus zo te zijn." Maria werd een paar weken geleden gebeld door Stichting Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting (SDKB), die alle persoonsgegevens van spermadonoren beheert. Haar donorvader had toch toestemming gegeven om zijn gegevens in te zien. En dat niet alleen; hij stond zelfs open voor een gesprek dat inmiddels heeft plaatsgevonden.
'Beetje onwennig'
"Het gesprek was wel een beetje onwennig natuurlijk. Je bent zo lang met iemand bezig en dan opeens ontmoet je diegene. Dat is per definitie heel vreemd, denk ik. Maar ik kijk er positief op terug", vertelt Maria over de recente ontmoeting met haar donorvader.
Uiteindelijk hebben ze een uur en drie kwartier gepraat. "Hij had me in de media gezien en mijn verhaal gevolgd. Dat vond ik wel een heel gek idee. Ergens was ik ook bang voor wat hij daarvan zou vinden. Maar hij gaf aan dat hij er alle begrip voor heeft."
Donor K-34
Maria groeide op met het idee dat ze op haar 16de kon achterhalen wie haar vader was. Haar moeder was eind jaren 90 via de spermabank van Ziekenhuis Rijnstate in Arnhem met een zogeheten B-donor in zee gegaan, een bekende donor. Maar toen ze zijn gegevens opvroeg, bleek hij tegen de afspraken in anoniem geworden.
Dat was een flinke klap, vertelt Maria. Ze wist alleen zijn code: donor K-34. "Ik ben opgegroeid in het vertrouwen dat ik er altijd achter kon komen van wie ik afstamde. Ook op momenten dat ik het er moeilijk mee had dat ik niet wist waar ik vandaan kwam, dacht ik: ooit kan ik het wel weten. Dat was opeens weg."
Anoniem dankzij overgangsregeling
Maria liet het er niet bij zitten en stapte naar de rechtbank. De rechter erkende dat Maria het recht had om te weten wie haar donorvader was, maar hij had op zijn beurt ook recht op anonimiteit. Een nieuwe wet uit 2004 - de wet donorgegevens kunstmatige bevruchting - bleek de oorzaak.
Die regelde dat vanaf dat moment geen enkele donor meer anoniem kon zijn. Maar in de overgangsregeling zat iets raars: ook donoren die eerder niet anoniem wilden blijven, konden daar opeens wél voor kiezen. Dat deed de donorvader van Maria.
Twee rechtszaken
Uiteindelijk was het de Stichting Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting die de gegevens van Maria's donorvader toch aan haar verstrekte. "Dat heeft te maken met twee rechtszaken die zijn gevoerd, die van mij en een van andere donorkinderen tegen een andere kliniek", legt Maria uit.
"Die donorkinderen kregen gelijk. Omdat ook in mijn rechtszaak heel duidelijk naar voren is gekomen dat het om een bekende donor gaat, was er geen reden om mij diezelfde behandeling niet te geven."
Donorvader: 'Ik begrijp dat Maria op zoek is gegaan'
De donorvader van Maria - K-34 - heeft een reactie gegeven voor dit verhaal: "Ik heb er een goed gevoel bij dat ik nu toch iets voor mijn donorkinderen kan betekenen. Destijds heb ik bewust gekozen om een B-donor te zijn, omdat ik altijd van mening ben geweest geweest dat donorkinderen het recht hebben om te weten van wie ze afstammen."
"Echter, het leven is niet te voorspellen en soms loopt het anders dan je vooraf gedacht had. Er is dan ook een periode in mijn leven geweest waarin het niet paste om contact te hebben met mijn donorkinderen. Nu ben ik blij dat die ruimte er wel is. Ik kijk positief terug op de ontmoeting met Maria. Ik begrijp heel goed dat ze op zoek is gegaan en hoop dat ze op deze manier wat meer rust zal vinden."
57 kinderen
Er is nog iets anders waar Maria gaandeweg achterkwam: donor K-34 had niet alleen de kans gekregen om anoniem te worden, Ziekenhuis Rijnstate had ook nog eens veel meer nakomelingen met zijn sperma verwekt dan afgesproken: in plaats van het maximumaantal van 25 zijn er 57 kinderen.
Dat was natuurlijk een van de gespreksonderwerpen tijdens de eerste kennismaking, vertelt Maria. "Dat heeft wel een rol gespeeld in zijn keuze om anoniem te worden. Ik kan me ook goed voorstellen dat, als je hoort dat je 57 kinderen hebt, je het overzicht verliest."
Afsluiten
"Ik denk dat dit hele donorverhaal ook wel een beetje bij mijn leven hoort, het is onderdeel van wie ik ben", besluit Maria. "Ik kan het afsluiten nu. Dat is wel heel fijn. Ik heb echt de rust gevonden waar ik naar op zoek was." Al is de kous nog niet helemaal af. Mogelijk volgt er later dit jaar nog een hoger beroep tegen Ziekenhuis Rijnstate.
"Officieel gaat het dan om een schadevergoeding, maar het gaat mij meer om de erkenning dat er fouten zijn gemaakt. Dat wordt uitgezocht wat er is mis gegaan, zodat dat ook in de toekomst voorkomen kan worden."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.